Witzelsucht, nörolojik bir rahatsızlık olarak şaka yapma bağımlılığına neden oluyor. Beyindeki belirli bölgelerde meydana gelen hasarın ardından gelişen bu durum, hastaların kontrol edilemeyen espri yapma isteği duymasına yol açıyor. Uygunsuz zamanlarda bile ortaya çıkan bu davranış, hem hastalar hem de çevreleri için zorlu bir tablo oluşturuyor.
Witzelsucht, ilk kez 1890’da Alman nörolog Hermann Oppenheim tarafından tanımlandı. Kelime kökeni, Almanca’da “şaka” anlamına gelen Witzel ve “bağımlılık” anlamındaki Sucht sözcüklerinden geliyor. Oppenheim, sağ frontal lob hasarının bu sıra dışı davranış değişikliğine neden olduğunu gözlemlemişti.
2016 yılında bildirilen bir vakada, 69 yaşındaki bir adam geçirdiği inme sonrası durdurulamaz bir şaka yapma isteği geliştirdi. Gece yarısı bile şakalarını yazmak için uyanan adam, nörologlara yaklaşık 50 sayfalık şaka notlarıyla başvurdu. Bu espriler genellikle çocukça ya da uygunsuz içeriklere sahipti.
Bir başka dikkat çekici vaka, başından kurşun yarası alan 63 yaşındaki bir adamla ilgili. Sağ frontal lobu ve orbitofrontal korteksi hasar gören bu kişi, geçmişte depresif olmasına rağmen, sürekli neşeli bir tutum sergilemeye başladı ve çevresindekilere sürekli espriler yaptı.
UCLA nörologlarından Mario Mendez ve ekibi, Witzelsucht üzerine kapsamlı araştırmalar yaptı. Mendez, sağ frontal lob ve orbitofrontal devredeki hasarların rahatsızlığın temel nedeni olduğunu belirtiyor. Bu bölgeler, karar verme ve sosyal uyum süreçlerini yöneten merkezler olduğundan, hasar sonrası hastaların davranışlarını kontrol edemediği gözlemleniyor.
Witzelsucht, sıklıkla moria adı verilen bir başka nörolojik durumla birlikte görülebiliyor. Moria, patolojik neşe hali olarak tanımlanıyor ve hastalarda aşırı gülme ile alaycı davranışlarla kendini gösteriyor.
Bu iki rahatsızlığın birlikte görülmesi, tanı ve tedavi süreçlerini daha da karmaşık hale getiriyor.
Henüz Witzelsucht için standart bir tedavi yöntemi bulunmuş değil. Çoğu zaman serotonin geri alım inhibitörleri veya antiepileptik ilaçlar deneniyor. Ancak bu tedavilerin mizah bağımlılığı üzerindeki etkileri sınırlı kalıyor.