Opera Nedir?

Opera, genellikle konusunu tarihten, mitolojiden, efsanelerden veya güncel olaylardan alan, sözlerinin tümü veya birçoğu müzikle bestelenmiş, içinde güzel sanatların tümünü barındırabilen (Dans, Dekor, Kostüm, Işık vb.), teatral formda bir sahne eseridir.


Operanın Tarihi

Rönesans sonrası İtalya’da ortaya çıkan bir tiyatro çeşidi olarak da tanımlanmaktadır. O dönemde pastoral tiyatro, koroyla söylenen şarkılar içerdiği için ilk opera örneği olarak pastoral tiyatro gösterilebilir. Ancak genele dönüp bakıldığında tiyatro tarihçileri operanın başlı başına bir tiyatro çeşidi olarak ortaya atıldığını öne sürmektedir. Floransa’da Camerata isimli müzik bilginleri topluluğu eski Yunan sahne oyunlarını yeniden canlandırmak istemişler ve 1595 yılında “Defne” isimli oyunu baştan sona şiir şeklinde müzikle oynamışlardır. 1637’de ise yine İtalya’nın Venedik kentinde ilk büyük opera inşa edilmiştir. Burada sahnelenen eserler, çok beğenilmesi üzerine diğer kentlere de yayılmıştır. 18. yüzyılın başlarında Venedik’te 11 opera binası inşa edilmiş 400’den fazla eser yazılıp oynanmıştır. Avrupa’ da ilgi görüp hızla yayılan opera, 1656 yılında İngiltere’de ilk kez “Rodos’un Kuşatılması” oyunuyla sahnelenmiştir. Opera, 1862-1874 yılları arasında Paris’te ilgi görmeye başlamıştır. Aynı zamanda operanın özel yapı ve tesislere ihtiyaç duyması Avrupa mimarisinin gelişmesine de katkıda bulunmuştur.


Operanın Bölümleri

Opera 2 temel kısımdan oluşmaktadır: Libretto ve müzik.

Libretto; konuyu anlatan ve çoğunlukla şiir şeklinde yazılan söz kısmıdır. Genel olarak, bilinen trajedileri konu edinmektedir. Bu trajediler; umutsuz aşklar, sonları ölümle biten aldatmalar olarak örneklenebilir.

Diğer kısım olan müzik ise 6 bölümden oluşmaktadır.

• 1. Uvertür
• Kısaca açılış denilebilir. Operanın konusunu özetler.
• 2. Resitatif
• Orkestrayla sıkı bir birliktelik içinde konuşur gibi serbest şekilde çalınan ya da söylenen bölümdür. Resitatifler sonraları aryaların doğumuna yol açmıştır.
• 3. Arya
• Genellikle sopranoların ya da solistlerin uzunca solo olarak seslendirdikleri bölümdür. Kendi içerisinde 3 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümü konuşma havasında geçerken, ikinci bölümü -ritmik- andante temposuna sahiptir. Üçüncü bölüm ise allegro temposuyla söylenmektedir.
• 4. Koro
• Oyuncuların bir arada söyledikleri şarkı bölümüdür. Koroyu oluşturan sesler alto ve soprano ise kadın korosu, tenor veya bas ise erkek korosu ismini almaktadır. Korolar birkaç kişiden 150-200 kişiye kadar oluşan bir topluluk olabilir.
• 5. Final
• Operanın son kısmıdır. Bu kısımda solo, koro sesler ve orkestra hep birlikte sahne alırlar. Genellikle finaller çok şatafatlı bir bitiş sergilemektedir.
• 6. Bale

Operanın uygun yerlerinde bale-rinalar tarafından yapılan danslardır. Balenin üstün olduğu operalara “Baleli Opera” denir.


Operanın Çeşitleri

• 1. Opera:
• Trajik konulu baştan sona müzikli oyunlardır. Hemen hemen bütün büyük müzikçiler bu tarz opera bestelemiştir.
• 2. Opera Buffa:
• 17.yüzyılda bazı operalara komik unsurlar katılmıştır. Böylece güldürücü opera çeşidi ortaya çıkmıştır.

Ülkemizde ise opera, Cumhuriyet döneminden beri ilgi görmektedir. Ankara Devlet Operası’nın kurulmasıyla Türk besteciler de opera örnekleri üretmişlerdir. Adnan Saygun’un Kerem’i ve Nevin Kodallı’nın Van Gogh’u dünyaca bilinen eserlerimizdendir.