ABD merkezli biyoteknoloji şirketi Colossal Biosciences, mamut, dodo ve Tazmanya kaplanı gibi yok olmuş türleri yeniden hayata döndürme hedefiyle yeni bir yatırım aldı. Genetik mühendislik, yok olmuş türleri yeniden hayata döndürmeyi vaat ediyor. Ancak bu bilimsel atılım, ekosistemler ve etik açısından büyük soru işaretlerini de beraberinde getiriyor. Genetik mühendislik ve sentetik biyoloji alanındaki gelişmeler, nesli tükenmiş hayvanların yeniden canlandırılmasını mümkün hale getirebilir mi?
Bir zamanlar doğanın sonsuz geçmişine gömülen mamutlar, dodo kuşları ve Tazmanya kaplanları, genetik mühendislik sayesinde yeniden hayat bulabilir mi?
ABD merkezli biyoteknoloji şirketi Colossal Biosciences, yok olmuş türleri hayata döndürme amacıyla aldığı yeni yatırımlarla gündemde.
2021 yılında girişimci Ben Lamm ve Harvard Üniversitesi Genetik Profesörü George Church tarafından kurulan şirket, son olarak 200 milyon dolarlık ek yatırımla toplam fonunu 435 milyon dolara çıkardı. Colossal Biosciences’ın hedefi, kaybolan türlerin DNA’larını kullanarak, onlara genetik olarak yakın yeni organizmalar üretmek.
Bu projeler bilim dünyasında olduğu kadar kamuoyunda da geniş yankı uyandırdı. Destekleyenler, biyoteknolojinin sınırlarını zorlayan bu çalışmaların nesli tükenme tehlikesindeki türlerin korunmasına katkı sağlayabileceğini düşünüyor. Ancak eleştirmenler, bu girişimlerin daha çok yatırımcı ilgisini çekmeyi amaçladığını ve beklenmedik ekosistem sorunlarına yol açabileceğini savunuyor.
Nuffield Biyoetik Konseyi Başkan Yardımcısı Melanie Challenger, bu tür projelerin “gerçek bir yeniden diriliş” olmadığını belirterek, “Bu aslında yeni bir tür yaratmak. Genetik olarak değiştirilmiş organizmalar üzerinde etik açıdan düşünülmesi gereken çok fazla konu var” dedi.
Colossal Biosciences, nesli tükenen hayvanları geri getirmek için klonlama, genetik düzenleme ve seçici çiftleştirme yöntemlerini kullanıyor. Örneğin: Mamutlar: Asya fillerinin genetik yapısı düzenlenerek. Dodo Kuşu: Nicobar güvercinlerinden faydalanarak. Tazmanya Kaplanı: Yağ kuyruklu dunnart adlı keseli hayvan kullanılarak. Ancak, bu yöntemlerin uygulanabilirliği ve sonuçları hâlâ belirsiz. Texas AM Üniversitesi Felsefe Profesörü Clare Palmer, "Değişen ekosistemler nedeniyle, nesli tükenmiş hayvanların doğal ortamlara uyum sağlaması zor olabilir," diye uyarıyor.
Colossal’ın projelerine yönelik bir başka eleştiri, bilimsel çalışmalarının akademik dergilerde yayımlanmaması. Bu durum, çalışmaların bilim dünyası tarafından değerlendirilmesini zorlaştırıyor. Şirket yetkilileri ise bazı çalışmalarını akademik ortamlarda paylaşmayı planladıklarını belirtti.
Colossal Biosciences, soyu tükenmiş hayvanları geri getirme konusunda daha büyük projeler planlıyor. Şirket ayrıca, kuzey beyaz gergedanını kurtarma ve filler için geliştirilen aşı çalışmaları gibi güncel biyolojik çeşitlilik projelerine de yatırım yapıyor.